Pinito del Oro

Lanetik bueltan nentorren, nire gogoetetan murgilduta, albisteak kotxeko irratian entzuten nituela, bat-batean Carlos Iturgaitzi 'Pinito de Oro' izena aipatzen entzun nionean. Urkullu lehendakariari «kabriola» dialektiko gehiegi egitea leporatzeko erabiltzen ari zen, «artista handi horrek trapezioan egiten zuen bezala».

Ezagutzen nautenek badakite Pinito del Oro -eta ez «de Oro» jauna, mesedez- miresten ditudan pertsonaia gutxien artean dagoela. Kanariarra izan beharrean frantziarra edo iparramerikarra izango balitz, aspaldidanik egongo ziren beraren bizitzari buruzko hainbat biografia, telesail, film eta abar. Gainera, berezko merituengatik, ikono feminista litzateke mundu guztian. Oso ondo gogoratzen dut haren izenaz lehen aldiz jabetu nintzen unea. Hura 1968. urteko egun bat zen, eta Santurtzi kartel erraldoiz beteta zegoen, Price zirkuan haren emanaldia iragarriz. Aitonarekin eskutik helduta ibiltzen nintzen eta iragarki bitxi horretaz galdetu nion: Zer da 'Pinito del Oro'? Aitonak trapezioko artista handi bat zela azaldu zidan, trapezio gainean egiten omen zuen «munduan beste inork egiten ez zekiena». Gogoan iltzatua geratu zitzaidan betiko. Garrantzitsua izan behar zuen, noski, nire herriak horrelako karteltzarrak erakusteko, Laredo urrutian egingo zen ikuskizun bat iragarriz. Ziur aski ez nuen pasadizo hori gogoratuko, geroago gertatu zenagatik ez balitz. Egun batzuen buruan garaiko hedabide guztiek haren eroriko larriaren berri eman zuten. Hurrengo egunetan erabat txundituta ibili nintzen, eskura nituen heldu guztiei galdera-jaurtika, eta urteak joan ahala, beraren bizitza sinestezinari buruzko xehetasun gehiago ezagutzeaz arduratu nintzen, baita berak idatzi zituen liburuetan ere.

Irratian 1998an harekin elkarrizketa luzea izateko aukera izan nuen. Une ahaztezina izan zen niretzat, susmatzen nuena baieztatu baitzidan. Maria Cristina del Pino Segura aparteko gizakia zen benetan, eta bere bizi-ibilbidearen berri eman zidan hitz samurrez, edozein motatako «dibismotik» urrun. Las Palmasen jaio zen 1929an, zirku-artisten familia nomada batean, zeinarentzat funtsezkoa, egunero jatea baitzen. Haren amak 19 seme-alaba izan zituen. Horietako zazpi lehen haurtzarotik bizirik atera ziren. Sevillan emanaldi bat egin bezperan, haren ahizpa bat istripuz hil zen. Berak ordezkatu behar izan zuen trapezioan eta harrezkero bere ibilbide harrigarri hura hasi zen.

«Hegaldi libreko trapezioa» zen beraren estiloa. Ez zitzaion gustatzen sarea erabiltzea. Hunkitutako publikoak eskertu egiten zion eta milaka aldiz lortu zuen bere erronka gainditzea, baina hirutan erori zen. Horietako bitan burezurra hautsi zuen eta garunean kolpeak izan zituen. Beheko pistan Juan senarra zeukan, haren ekitaldia arretaz jarraituz. Behin baino gehiagotan haren erorikoa desbideratu eta haren istripuak moteldu ahal izan zituen. Baina, egun batean, Pinitok jakin zuen beste batekin engainatzen zuela, eta berehala harremana moztu zuen. Bere azken urteak Las Palmasen, bere sorterrian eman zituen, bere trapezioak, sariak, liburuak, prentsa ebakinak eta beste oroigarri batzuk erakusgai zituen hoteltxo bat gobernatzen. Haren heriotzak ezin izan zuen paradoxikoagoa izan: etxean izandako eroriko baten ondorioz konortea galdu zuen betiko. Goian bego Pinito, goian hoberena baitzen.

• Temas
• euskera