Etorkizuneko hiriak elkarrekin amestu nahi?

Atsegin dut nire lantaldeetako partaideekin esertzea eta hiriak amestea. Zoragarria da herritarrekin batera imajinatzea nola ikusten dituzten beren herriak hamar, hamabost, hogei urte barru. Eta, batez ere, funtsezkoa da geure buruari galdetzen diogunean ea aurreikusi ditugun leku horiek benetan ote diren bizi nahi ditugun tokiak.

Izan ere, ez dezagun geure burua engainatu, XXI. mendeak, demografia-, teknologia- eta kultura-erronka berriak ekarri ditu, eta, gainera, aldaketa horiek ziklo laburragoetan gertatzen dira. Azkarragoak dira. Lehen mende erdia irauten zuten trantsizioak hamarkada bat edo gutxiagora murriztu dira.

Eta hala eta guztiz ere, munduak biraka jarraitzen du eta egokitzen eta ikasten jarraitu behar dugu. Beraz, gure trebetasunak entrenatzen ez baditugu, bizitzan erabat parte hartzea galaraziko diguten arrailak sortzeko arriskua dugu.

Erronka horien aurrean, Eusko Ikaskuntzako GizarteLab gizarte berrikuntzako laborategian, geure buruari galdetzen diogu ea gure udalerrientzat orainean gertatzen denaren joerari jarraitu nahi diogun edo haustura sortu nahi dugun: etorkizun berri bat proiektatuko duen ekintza bat, gehiago asebeteko gaituen zerbait eta ongizate handiagoa emango diezagukenak.

Joera horri jarraitzeaz ari garenean, sare politiko-sozialarekin aspertuta edo mesfidati dagoen herritarraren profilari buruz hausnartzea gustatzen zaigu.

Zapuztutako herritartasun horri herritar bezero dei geniezaioke. Erakundeak berehalako beharrak asetzeko zerbitzu-zorro gisa ulertzen dituena. Erakundeen kontsumitzailea dena. Freskagarri-latak bezala kontsumitzen dituena. Eta, oro har, herritar gisa udalekin eta instituzioekin harremanak izateko gureko ohiko modua izaten da.

Eta normala da.

Gure gizalegezko hezkuntza indibidualistak erakutsi digu zergak eta zerbitzuak berdinak direla. Hala ere, zerbitzuak baino gehiago (horiek ere bai) agian gure bizi-kalitatea benetan hobetu dezaketen proiektuak artikulatu ahal izateko tresnak beharko genituzke.

Aldaketa egin eta herritar bezero izatetik herritar proaktibo izatera pasa. Demokrazian parte hartzea lau urtean behin bozkatzera joatea baino askoz gehiago dela. Eta herritarren parte-hartzea aurrekontu parte-hartzaileetan erabakitzea baino zerbait gehiago bihurtzea.

Eta, ikuspegi horretatik, herritarren komunitateak sortzeko beharraz ohartzen gara.

Baditugu elkarteak instituzioek eman ezin dituzten zerbitzuak betetzen dituztenak. Baina pauso bat harago joan behar dugu. Izan ere, kolektiboak eta elkarteak ekintza bateratuan eta antolaketan oinarritzen diren bitartean, komunitatea esperientzian eta nortasun partekatuan oinarritzen da. Biak dira beharrezkoak gizarte-ehuna eratzeko, baina ikuspegi desberdinak eta osagarriak dituzte.

Herritarren komunitateak sortzeak hainbat abantaila dakartza. Lehengoak eta bistakoenak abantaila sozialak dira, laguntza-sareak izateak bizitegi kalitatea hobetzen du, bizikidetzarako espazio bat eskaintzen du eta gerta daitezkeen krisi eta kontingentzien aurreko erantzuna bizkortzen du.

Komunitateak identitate- eta pertenentzia-sentsazio sendoa sortzen du. Axola zaizun hori, zaindu egiten duzu.

Abantaila ekonomikoei dagokionez, komunitateek ekintzarako aukera dutenean, berrikuntza eta sormena bultzatzen da. Eremu komertzialetan hitz egiten egongo bagina, sortzen duten balio erantsiaz arituko ginateke. Eta horrek aberastasuna ematen du.

Komunitateak funtsezkoak dira gure udalerrien garapen iraunkorrerako. Aurrerapen sozial eta ekonomikoaren arteko orekari laguntzen dioten eragile aktiboak dira, ingurumena ahaztu gabe.

Eta pertsonez ari bagara, abantaila nagusia da komunitateak direla inklusio errealagoa lortzeko dugun tresnarik onena. Ahalduntzea. Horrela, bazterketa prozesuetan erortzeko arriskua gutxitzen da. Eta, halakorik badago, komunitateek gizarteratze-prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa egiten dute.

GizarteLaben beren bizitza eta ingurukoena hobetzeko gogoak eta ideiak dituzten pertsona askorekin egin dugu topo gure tailerretan. Pertsona horiek ez ziren jabetzen, kasu askotan, jada bazituztela proiektu horiek aurrera eramateko tresnak. Edo, asko jota, auzolagunari atea jo besterik ez ziotela egin behar.

Duela 50 urte komunitateak modu naturalean sortzen ziren gure udalerrietan. Baina garai berriek eta ingurunearekin erlazionatzeko moduek paisaia hori aldatu dute. Eta gustatzen zait pentsatzea gure tailerretan aldatzen ari garela eta organikoki herritarren komunitateak sortzen ditugula berriro. Eta benetan uste dut biharko auzo, herri eta hirien ongizatea etorkizuneko herritarren ametsetan dagoela, horiek baitira gaur eta hemen daudenak.

• Temas
• Euskera