Hileta-musika

Musikak ez du inoiz atsedenik hartzen. Ezta egun hauetan bizi izan dugun itxialdian ere. Balkoietatik mota guztietako ereserkiak eta bertsioak entzun ditugu, eta ez dira gutxi etxetik edo publikorik gabeko egoitzetan kontzertuak aurkezteko streaming-a erabili dutenak. Musika hain presente dagoenez, norbaitek pentsa lezake musikari izatea herri honetan zaintzen den zerbait dela. Ba ez. Gehienetan, tamalez, musikaria izatea abentura eskergabea da gure artean.

Musikaren sektorearen egungo egoera azaltzea ez da erraza, jazz musikari baten egoera eta orkestra sinfoniko bateko plantillan dagoen musikari batena, pop abeslari batena edo musika tradizionaleko talde batena ezin baitira alderatu. Hori bai, gehienetan faktore komun bat badago: prekarietatea, sektoreko sakoneko arazoei heltzen ez dien kultura-politika baten ondorio zuzena.

Musikari guztiak ez daude egoera berean. Badira profesionalak, erakunde jakin batek kontratatutakoak, musikatik soilik bizi direnak. Badira denboraldiz denboraldi lan egiten dutenak, aldizkako-finkoak bezala; eta badira, halaber, beren musikari lanak aurrera atera ahal izateko beste jarduera batzuekin uztartzen dituztenak.

Martxoaren amaierara arte ez zituen Gobernuak arte eszenikoak, musika eta ikus-entzunezkoen sektorea sartu COVID-19ren inpaktu ekonomiko eta sozialari aurre egiteko premiazko neurrien barruan. Musikarien sentimendua oso ondo azaltzen du Jose izeneko orkestrako musikariak Youtuben argitaratutako bideo baten bidez; 39 urterekin 27 urte daramatza musikaren munduan, hamabi urte zituenetik. «Agian gure errua da, mobilizatzeko gai izan ez garelako», aitortu du. «Horrek inor baino gehiago harrapatu gaitu pixoihaletan». Adierazi duenez, sektore horrek ez du kontraturik izaten, eta ez du hileko soldatarik: «Artisten kotizazio bereziaren erregimena dugu, eta lan egindako egun bakoitzeko soilik ematen zaigu alta, ordu askotako zereginak kontuan hartu gabe, entseguak kasu».

Espainiako Musikari Profesionalen Elkarteak bultzatutako inkesta baten arabera hamar musikarietatik lauk ez dute inolako laguntzarik jasotzeko eskubiderik. Kontratazioan iruzur egindako urteetako faktura ordaintzen ari gara orain. Administrazioan beti ikusezin bihurtu den edo lege-iruzurrean kontratatua izan den kolektiboa da hau. Lau musikarietatik batek, hamar urtetik gorako antzinatasuna duenak, ez du inolako laguntzarik jasotzeko eskubiderik izan. Zuzeneko musika, pentsatzekoa denez, ia koman dago. % 18k soilik lortu du kontzertuak atzeratzea edo streaming-era bideratzea. Bertan-behera uzteak eta denboraldi osoko galerak ugaritu egin dira azken hilabeteetan.

Bide batez, streamingari dagokionez ekitaldien % 1,02 soilik ordaindu da, Gizarte Segurantzan alta emanda. Edo «on-line» delakoa arautzen da hasieratik, dagozkion jabetza intelektualeko eskubideen eta baldintza fisikoen lan-baldintza berberekin, edo bestela, plataforma handiek pisura merkaturatzen duten beste produktu bat bihurtuko da.

Beste neurri batzuk ere larrialdikotzat jo dira, hala nola 'gutxieneko bizi-errenta' ezartzea, jarduerari berriro ekin ahal izan arte, 'Musikariaren Arretarako Bulegoa' sortzea edo Artistaren Estatutua abian jartzea esparru juridiko berri bat ezartzeko. Gutxieneko neurriak, berriz ere kolektibo hau abandonatua ez izatearren.