«Korrikaren azken kilometroan Bulevarra jendez beteta ikustea pasada bat izan da»

Korrikaren 22. edizioa igande honetan amaitu zen 12.45ean Donostian. Oso une berezia izan zen, non azken hamar egunetan euskararen aldeko martxan parte hartu duten milaka pertsonek eramandako mezu ezkutua ezagutu genuen. Karmele Jaio idazleak egin zuen azken kilometroa, bera baitzen lekukoaren barruan gora eta behera ibili den mezu sekretuaren egilea. Ekitaldiaren amaieran irakurri zuen idatzi horretan, euskararen nortasunean egin zuen azpimarra, baita hizkuntza indartzeko egiten diren ekintzetan ere. «Sinistu dezagun euskara ez dela daukagun zerbait, garen zerbait baizik», amaitu zuen.

Bulevarra, Donostia osoa, jendez beteta zegoen. Eta denak txaloka. Bolondresek merezi bezala animatu zuten bozgorailuetatik: «Korrika ez da hemen amaitzen, jarraitu bihar etxetik, lanetik...», «Hemen gaude Korrikaren alde», «Euskal Herrian euskaraz!», «Hau bezalakorik ez dago munduan» eta horrelakoak bota zituzten. Gauzak horrela, ez du harritzen Iñaki Urkijo AEK-ko Artezkaritza Batzordeko kidearen emozioak: «Pasada bat izan da», esan zuen.

Azken kilometroan lekukoa eramateko «pribilegioaz» gozatu zuen Iñakik, eta hitzordua aprobetxatuz, 22. edizio honetan Amurriotik Donostiarako ibilaldiak zeharkatu dituen 2575 kilometroetan Jaioren mezu sekretua esku artean izan duten zenbait protagonistak zer sentitu duten ezagutzeko aukera aprobetxatu dugu.

Bederatzigarren aldia izan da Iñaki Urkijok, 56 urtekoak, lekukoaz gozatu duela Korrikaren amaieran, eta, martxaren irteerarekin batera, berezienetako bat iruditzen zaio momentu hori. Oso pozik zegoen Iñaki, izan ere, «Korrikaren azken kilometroan Bulevarra jendez beteta ikustea pasada bat izan da». Edizio bakoitzean bezala, oraingoan ere jaiaren amaiera aprobetxatu du bere lagunekin asteburua 'tipi tapa'ren azken konpasetatik gertu pasatzeko, baina aitortzen duenez, AEK-ko Artezkaritza Batzordeko kidea izanik, ez dut «denbora askorik izango gaur beraiekin egoteko». «Lagun onak ditut eta barkatzen didate», barre egin du. Aurten, gainera, bungalow bat alokatu dute Orion, eta igande honetan goizean euskararen alde korrika egitera hurbildu dira.

Iñaki Santurtzikoa da, baina sei urte bete arte euskaraz ikasi zuen Gasteizen, gurasoek hara joan behar izan baitzuten lanagatik. Gogoan du Ezkerraldera itzuli zenean ikastolak A eredua bakarrik eskaintzen zuela euskara ikasgaiarekin, eta gerora Leioako Unibertsitatean egin zituen Biologia ikasketek euskaldundu zutela benetan. Ordutik ez da gelditu, eta AEKn era guztietako ardurak hartu ondoren, orain berriz ere bere herrian irakastea du amets.

Amurrion zehar 1. lekukoarekin zebilela, Maite Ibarluzeak pentsatu zuen eskerrak emateko ekitaldi bat zela, berak eta bere nebak Amurrioko euskaltegian eskolak ematen daramatzaten 40 urteengatik eta handik igaro diren gainerako irakasleen lanagatik. Bera eta bere senarra euskaldun berriak dira eta «harro» dago bere seme-alabak euskaldun zaharrak izan daitezen pauso bat gehiago eman duelako. «Ez da erraza, herri erdaldun batean, nahiz eta duela berrogei urte baino askoz euskaldun gehiago egon», onartzen du.

Korrikaren 22. edizioaren lehen urratsak ematen zituen bitartean, 18 urteko neska bat zen garaiaz ere oroitu zen. Orduan joan zen lehen aldiz udalerriko euskaltegi zaharrera euskara ikastera, eta, bi urte geroago, beste ikasle batzuei irakasten ari zen. Hizketan entzunda, inork ez luke esango garai batean Korrikak sustatzen duen hizkuntzan ia ezer lardaskatzen ez zuenik. Horregatik guztiagatik, pozik dago bere ibilbideak Korrikaren lehen kilometroaren lekukoa bere herri maitean eramateko aukera eman diolako, eta esperientzia «itzela» iruditu zaiolako.

Ana Martinez Aiaraldeko Etxaurren ikastolako Gurasoen Elkarteko lehendakaria da. Aurten lekukoa eraman du Korrikan Peru eta Amaiur 7 eta 11 urteko seme-alabeekin batera, aitak eta izebak duela urte batzuk egin zuten bezala, eta «oso esperientzia zirraragarria eta polita» iruditu zaio. Ogibidez sukaldaria, B1 maila dauka, eta bizitza osoa darama hizkuntzarekin atzera eta aurrera. Horregatik, ibilaldia «45 urteko pertsonen ordezkaritzatzat» hartu du, «euskara-maila hobetzen eta ikastetxean eta seme-alabekin egiten diren bileretan ikasten jarraitzen dutenen ordezkaritzatzat», alegia. Hala, ahal izan duen guztietan euskararen aldeko martxan parte hartu du, nahiz eta barre artean aitortu «agian oraingoan azkena» izan dela, korrika egitea «oso gaizki» daramalako.

Anak bere lehen ikasketak ikastola txiki batean egin zituen, baina gero gaztelaniazko mojen ikastetxe batean jarraitu zuen, eta inoiz ez du hizkuntza behar bezala menperatu. Gasteizen Artearen Historiako ikasketak euskaraz egitea gustatuko zitzaion, baina «ez zegoen euskaraz egiteko aukerarik, eta, gainera, nik ere ez nuen behar beste maila». Bere senarra, Iban, bai dela euskaldun zaharra eta bere bizitzan euskara oso presente dagoela kontatu digu, «koinatuak eta ilobak Donostian bizi direlako eta han dena euskaraz hitz egiten dutelako». Horregatik eta askoz gauza gehiagorengatik, euskararen aldeko martxara joateko aukera ez zuen galdu izan nahi, izan ere, «17.20an ikastolaren albotik igaro zen, eta han geunden gurasoak, ikasleak, senideak eta elkarteko kideak irrikaz itxaroten».

Gorka Gonzalezi Etxebarriko Jai Batzordetik Korrikaren lekukoa bere herrian eramatea proposatu ziotenean, ez zuen bi aldiz pentsatu. Ez zen etxebarritarrak euskararen aldeko martxan parte hartzen zuen lehen aldia: duela hogei urte baino gehiago izan zuen lekukoa eramateko pribilegioa, nahiz eta garai hartan hankak oraindik erabiltzeko aukera izan eta gurpildun aulki batean ez joan. Zorionez, 17 urterekin izandako istripu horrek ez du gelditu (bere instagram @lospitxonesobreruedas-en ikus daitekeen bezala), eta berdin izan zitzaion goizeko ordu bietan hotza pasatu behar izatea, «oso esperientzia ona izan baita, eta lagun onak baititut bultzatzen nautenak». Gainera, «ni zoriontsu ikusteak norbaiti laguntzeko balio badu, ongi etorri», dio.

Gorkak (bere argazkiak ezin hobeto irudikatzen du Korrikaren espiritua) B ereduan ikasi zuen Etxebarriko Institutuan, baina DBHtik irtetean euskara erabiltzeari utzi zion. Galduz joan da, «alferkeriagatik, beldurragatik eta lotsagatik», eta, ulertzen badu ere, «ez dut neure burua gai ikusten elkarrizketa bat izateko». Pozten da koadrilara hainbeste ume iristeak bere inguruan euskara gehiago erabiltzea eragin duelako, eta ez dio ateak ixten aurrerago ikasteari. Horretarako, hala ere, debora kendu beharko die bidegorrietan egiten dituen lasterketa luzeei, arrantzari, pisuei edo lagunekin igarotzen dituen jardunaldiei. Nolanahi ere, nabarmentzen duena da «gero eta jende gehiagok dakiela euskara».

Arkaiate Salburuako auzo bat da, apur bat baztertua Gasteizen, eta Arkaitz Errasti bertara joan zen Kaiku enpresaren ordezkari gisa, Korrikaren lehen ostiralean, 20.55ean. «Elurra ari zuen, ilunduta zegoen, baina oso zirraragarria izan zen jendea nire atzetik korrika egiten entzutea, baita bolondresen animoak ere», dio. Zalantzak izan zituen erabakitzeko zer arropa jantzi behar zuen, eta azkenean txamarra labur bat, txaleko bat eta kirol-arropa aukeratu zituen. «Hotz egiten zuen, baina korrika hasi bezain laster ez nintzen konturatu ere egin. Pentsatzen nuen emaztea eta semeak streaming bidez ikusten ari zitzaizkidala, eta gurasoak eta anaia Madrildik ibilaldia jarraitzen ari zirela ere bai, eta oso ondo pasatu nuen», gogoratzen du.

Euskararen aldeko martxan denbora izan zuen amama gogoratzeko ere. Bergarako emakume horrek denboraldi luzeak eman zituen haiekin eta euskaldun zaharra eta ia elebakarra bazen. Zenbat esamolde polit geratu ziren bidean, eta zenbat gogoratzen dituen Arkaitzek bere ahotik entzungo balitu bezala! Eta, nola ez, Amsterdamen, Italian eta Madrilen bizi izan zeneko garaiak gogoratu zituen, baita Loiutik hegazkinez iristen zen bakoitzean bere jatorrira itzultzeaz asko pozten zela ere.

• Temas
• Euskera
• Korrika