Amildegitik gertu

Garai zailak bizi ditugulako inpresioa hedaturik dago pandemia agertu zenetik eta argitaratzen diren hainbat obratan atzeman daiteke hark eragindako ezinegona eta deserosotasuna. Esaterako, Beatriz Chiviteren azken poesia-liburuan. Idazle honen ibilbidea ezagun dutenentzat ez da afera berria 2020an, 'Mugi/atu' poema bilduman, erakutsi baitzuen kontzientzia sozialak garrantzia duela bere olerkigintzan. Ezin daiteke esan, beraz, 'bolizko dorrean' gordetzen den autorea denik; aitzitik, bizitza, gorabehera eta zalantza guztiez horniturik, zintzo jasota suertatzen da poema hauetan.

Liburuak hiru atal ditu (1. Hiltzear dagoen planeta batentzako soinu banda; 2. Tximeleta hilak nonahi eta 3. Tomateak loratu dira Helsinkin), zeinetan poeta adi dagoen munduan jazotzen denari. Planetak pairatzen dituen gaitzei erreparatzen die: kutsadura, klima aldaketa, merkantilismoa… Chivitek luze behatu, hausnartu duenaren ahots sendoa adierazten du, helduaroan sartzeari lotutako beste gai batzuk ere azaleratuz, hala nola, iraganaren zama, amatasuna, maitasunaren haustura, etorkizuna edo ziurgabetasunak bizieraz.

Poema laburrak gailentzen dira, eta gutxiagotan dago autoreak maite dituen haikuen oihartzuna. Irudi argigarriak baliatzen ditu: etxea (sukaldea, kafeontzia, terraza), negua, atzerriko lekuak (Hong-Kong, Seul, Hackney, Paris) eta elementu garaikideen aipamenak (spotify, hashtag, Brexita). Tonuak, zenbaitetan, profetikoa edo salatzekoa dirudi: «eta dinosaurioak bezalaxe/ etorkizuneko espezien/ ipuin eta jostailu/ bilakatu gaitezen» (33 or.), «kea hartu / bizitza bota» (69 or.).

Zerbait gaizki doa, dio poetak. Horrela jarraituz gero, gainbeherari entzungor eginez, nora goazen izango litzateke galdera. Eraldaketa edo itxaropenerako tokirik ote. Chivitek egiten digu berba argiegi agian, zurztasun-sentimendua geratzen zaigularik.

• Temas
• Euskal Literatura
• Euskera