Mapa berri bat

Lau urtetan egoera zeharo aldatu da. EH Bilduk kudeaketa lanetan aritzeko aukera izan du, Gipuzkoako Foru Aldundian, Donostiako Udalean eta hainbat eta hainbat udalerritan. Koalizioa lehen bi erakundeetatik bazterrarazteko egin ziren saiakerak EAJk zapuztu zituen, horien biktimismoa eragotzi eta gobernu lanetan aritzeak gehiago kaltetuko zituelakoan. Eta hala izan da. Atez Atekoak, enpresekiko jokabideak, Europako kultur hiriburutzaren inguruko hankasartzeek eta beste hainbatek gipuzkoarren haserrea eragin dute legealdian zehar, trakets aritze horrek harropuzkeria lagun ere izan duelako. EAJrekiko duela lau urteko distantzia handia izan zen, baina nahikoa izan da behingoan Bildukoek nola gobernatzen duten ikustea hurrengo aukeran jeltzaleak nagusitzeko. Emaitzak dira batzuek eta besteek egindakoaren balantzea.

Atzerapauso nabarmena egin dute Gipuzkoan agintean egon direnek. Eta Hasier Arraiz Sortuko presidenteak zintzo onartu du porrota. Hauteskunde gauean zein hurrengo egunetan bere ingurukoen artean entzun diren adierazpen errealista eta egokienak izan dira bereak. Ez da erritmo kontua bakarrik, gobernatzeko moduek ere zerikusi zuzena izan baitute jazotakoan. Ezker abertzaleak umiltasun handiagoz jokatu beharko du bere ekinbideetan, baita EAJri begira ere. Jeltzaleen agenda babestu dute botoemaileek, herrigintzan eta naziogintzan tentuz eta egunerokoan aritzekoa, elkarrizketaren aldekoa, zeharkakotasuna bilatzekoa. Euskal Herria ez da hordagoka eraikitzen, eta maiatzaren 24kotik hori ikasi eta barneratu beharko lukete EH Bildukoek.

Eusko Alkartasuna da koalizio horretako kideetako bat, baina gero eta gehiago esan daiteke siglak hor egon arren bozak EAJn daudela dagoeneko. Aurretik zetorren prozesuari jarraiki, neurri handi batean, udalerri mailari dagokionez, jeltzaleek 1986ko eszisioa behin betiko gainditu dutela nabarmendu dute emaitzok. Horretan ere huts egin du ezker abertzaleak, EAJ gainditzeko, sorpassorako, EAko botoemaileak ustez inor baino abertzaleago izateko amuarekin erakarri nahi zituelako, eta ez duelako halakorik lortu. Soziologia egoskorra da, are gehiago Sortuk bere aurrekoen ohiko kultura politikoaren ezaugarri arantzatsuenetakoak zuzendu eta leundu ez dituenean. Ahal Dugu-ren marka ezberdinek ere kalte egin diote EH Bilduri, ezkerreko botoemaile askoren ustez agenda sozialari behar besteko garrantzi eman ez dion seinale. Arrakastatsua izan da horien estreinaldia, baina ez zenbait inkestek iragarritakoaren tamainakoa. Ordezkaritza orekatua izango dute hiru batzar nagusietan, eta ez dute apustu politiko handirik egin beharko, gehiengo alternatiboak egon badaudelako. Hori da Podemos-en gogoa, hauteskunde orokorretara arte ahalik eta lasaien jardutea, beldurrak uxatu eta lehen indarra izateko esperantzan. EAEn lortuko dute estatu mailako zuzendaritza etor litezkeen lerrokatzeekin ez asaldatzea, baina Nafarroan

Bestelakoan, Alderdi Popularrari ekaitz perfektua erori zaio lepo gainean. Rajoyren politikek babesa kendu diote nabarmen, eta Arantza Quirogaren kudeaketa ezin txarragoak sakondu egin du hauteskundeetako gainbehera. Araban jo dute aurrera, muturreko tresnak eta argudioak baliatuta. Zentroko alderdi modura agertu beharrean, aurpegi kontserbatzaile eta gogorrena erakutsi dute bertan, etorkinak eta euskara lotsagarri utzi guran. Marotok alkate izaten jarraituko du, baina aurrera egiteko zailtasun handiak izango ditu aliaturik ezean. Gasteizen jazotakoak, dena den, laguntza sozialei buruzko hausnarketara eraman behar ditu gainerako alderdiak, ez Marotoren bidetik jakina, baina bai sistema are bidezkoagoa, eraginkorragoa eta gardenagoa izan dadin. Emaitzen aurrean, Quirogak ez du errurik aitortu, baina litekeena da Espainiako PPn datozen hilabeteetan helduko diren aldaketek bera ere eramatea, Arabakoen laguntzarekin.

Bozetako garaile nagusia EAJ izan da. Bizkaian, Unai Rementeria eta Juan Mari Aburtorekin, lehen mailako bi hautagairekin. Gehiengo osoetatik oso gertu daude biak, baina aliantza egonkorren aldeko hautua egin dezakete, legealdi lasaia eta probetxuzkoa izateko. Markel Olanorenak eta Eneko Goiarenak aparteko meritua du, era guztietako zailtasunei aurre egin eta garaile izatea lortu baitute. Bestelako Gipuzkoa eta Donostia nahi izan dute bozemaileek, EAJren eskutik datorrena. Sozialistekin foru eta udal mailako gobernuak osatzen badituzte, beste etapa bat abiatuko da euskal politikagintzan. Hauen emaitzak ez dira onak izan, baina uste baino hobetoxeago eutsi diote eta euren sostengua nahikoa da Bizkaiko eta Gipuzkoako erakunde nagusietan. PSE-EEk badu zer hobetua, ezkerrean agertu diren beste aktoreak indartsu datozelako. Agian, bere baliagarritasuna eta zeharkakotasuna foru aldundietatik eta udal nagusietatik erakustea lagungarri izan dakioke. Mapa berria da maiatzaren 24az geroztikoa. Garaile eta galtzaile garbiak dituena, emaitzek zehazten baitute benetako Euskal Herria, botoz boto osatutakoa.